เชื่อได้เลยว่าหากเราถามเพื่อน ๆ ว่ารู้จักอาชีพ “รุกขกร” หรือไม่? หลาย ๆ คนอาจจะงงและไม่รู้จักเกี่ยวกับอาชีพนี้ หรือไม่รู้ว่าอาชีพนี้ทำงานเกี่ยวกับด้านไหน ดังนั้นในบทความนี้ แคมปัส-สตาร์ จะพาทุกคนมารู้จักกับอาชีพรุกขกรกันให้มากยิ่งขึ้น
รุกขกร ผู้ดูแลต้นไม้ใหญ่ในเมือง
พร้อมทั้งใครที่สนใจอยากทำอาชีพนี้แต่ไม่รู้ว่าจะต้องเรียนจบในคณะ/สาขาวิชาใด เราก็มีคำตอบมาฝากด้วยเหมือนกันค่ะ ถ้าพร้อมแล้วไปรู้จักกับอาชีพนี้กันได้เลย…
รุกขกร คืออะไร?
รุกขกร (Arborist) หรือนักศัลยกรรมต้นไม้ใหญ่ (Tree Surgeon) คือ นักวิชาชีพที่มีหน้าที่ในการจัดการและดูแลต้นไม้ใหญ่ โดยปกติแล้วรุกขกรจะดูแลต้นไม้ใหญ่ในเมืองและบริเวณอาคารสถานที่ รวมถึงไม้เลื่อยและไม้พุ่มมีแก่นที่เป็นไม้ยืนต้น นอกจากนี้ยังจะต้องดูแลงานปลูก งานตัดแต่ง งานค้ำจุน งานป้องกันการถูกฟ้าผ่า งานโค่นต้นไม้ งานป้องกันและรักษาโรคและแมลง หรือโรคพืชอื่น ๆ
พร้อมทั้งยังมีหน้าที่ในการวางแผน งานให้คำปรึกษา การทำรายงานและการเป็นพยานศาลในฐานะผู้เชี่ยวชาญ เนื่องจากต้นไม้ใหญ่มีคุณประโยชน์แก่ทุกคนในด้านต่าง ๆ แต่ต้นไม้ใหญ่ก็มีการดำนงชีวิตที่ซับซ้อน มีขนาดใหญ่มาก และมีน้ำหนักมาก ทำให้รุกขกรต้องมีการเฝ้าระวังและดูแลรักษาต้นไม้ใหญ่เป็นอย่างดี เพื่อเป็นการรักษาประโยชน์ของต้นไม้ให้อยู่ครบและเพื่อความปลอดภัยในชีวิตของมนุษย์และทรัพย์สิน
รุกขกร นักตัดแต่งต้นไม้ใหญ่ อาชีพใหม่น่าสน ตลาดต้องการเพียบ…
อยากเป็น รุกขกร ต้องเรียนด้านไหน
สำหรับน้อง ๆ ที่สนใจอยากจะเป็นรุกขกร หรือนักศัลยกรรมต้นไม้ใหญ่ น้อง ๆ สามารถเลือกเข้าเรียนต่อที่คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน : คลิกที่นี่ และนอกจากนี้ในต่างประเทศก็ได้มีการเปิดสอนด้านนี้เช่นกัน
โดยจะเปิดสอนในวิชารุกขกรรมม วิชาการป่าไม้ในเมือง และวิชาวนวัฒนวิทยาเขตเมือง (ควบคู่กันไป) ซึ่งมีการแตกสาขาออกมาจากสาขาป่าไม้และสาขาพืชสวน เนื่องจากลักษณะการทำงานและพื้นที่การทำงานในชุมชนเมืองและตามสถานที่ต่าง ๆ ไม่เหมือนกับการทำงานในพื้นที่ป่าหรือสวนผลไม้ นั่นเอง ปัจจุบันมหาวิทยาลัยในต่างประเทศที่เปิดสอน ได้แก่ ประเทศในแถบยุโรป สหรัฐอเมริกา และออสเตรเลีย เปิดสอนตั้งแต่ระดับปริญญาตรีจนถึงปริญญาเอก
นอกจากนี้ในประเทศไทยการเรียนรู้เพื่อจะเป็นรุกขกรก็ไม่ได้มีแค่เพียงในห้องเรียนเท่านั้น เพราะประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงองค์ความรู้นี้ได้ผ่านการอบรมโดยภาคเอกชนต่าง ๆ เช่น การอบรมการเป็นรุกขกรที่จัดขึ้นที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างสถาบันเสริมการศึกษาและทรัพยากรมนุษย์ และ BIG Trees สำหรับคอร์สการเรียนรู้นี้จะมีระยะเวลาในการเรียนตั้งแต่ 2-7 วัน
ผู้เรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับองค์ความรู้ทุกภาคส่วนของต้นไม้ ได้ลองดูแลต้นไม้ผ่านวิธีการต่าง ๆ เช่น การตัดแต่งพุ่มไม้เล็ก ล้อมหน้าดิน ไปจนถึงการขึ้นต้นไม้สูงเพื่อทำการตัดกิ่งไม้ เมื่อเรียนจบหลักสูตรแล้วจะได้รับใบประกาศนียบัตรการผ่านเข้าร่วมการฝึกอบรมที่สามารถนำไปประกอบวิชาชีพได้
การสอบ ISA ต้องทำอย่างไรบ้าง
- ต้องจบการศึกษาจากคณะ/สาขาวิชาที่มีความเกี่ยวข้องกับต้นไม้ เช่น วนศาสตร์ พฤกษศาสตร์ พืชสวน ฯลฯ
- มีประสบการณ์การทำงาน (จริง) เกี่ยวกับงานด้านรุกขกรอย่างน้อย 2 ปี
- ขั้นตอนการสมัคร เราจะต้องยื่นโปรไฟล์ไปยังสมาคมรุกขกรรมนานาชาติก่อน และทางสมาคมจะทำการตรวจสอบว่าเหมาะสมหรือไม่ที่จะได้เข้าสอบ
- หากเราผ่านการตรวจสอบเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ขั้นต่อมาก็คือการทำข้อสอบ (ข้อสอบเป็นข้อเขียนทั้งหมดที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับต้นไม้โดยตรง) ประเทศที่มีการเปิดสอบอย่างจริงจัง เช่น สิงคโปร์ ฮ่องกง และประเทศในแถบยุโรป ฯลฯ ข้อสอบจะเป็นภาษาอังกฤษทั้งหมด
- เมื่อสอบข้อเขียนผ่าน Arborist ก็จะได้ใบรับรอง ISA ในทันที แต่ยังมีอีกส่วนคือ Tree Worker Climber คือ คนทำงานบนต้นไม้ จะต้องผ่านทั้งข้อเขียนและภาคปฏิบัติ (ต้องปีนต้นไม้สอบด้วย โดยจะสอบวิธีการตัดต้นไม้)
รุกขกร ดูแลต้นไม้อย่างไรบ้าง
สำหรับวิธีในการประเมินต้นไม้ของรุกขกร จะมอง 2 สิ่งหลัก ๆ ได้แก่ ตัวต้นไม้และความเป็นอยู่ของเมืองจากต้นไม้ โดยที่รุกขกรจะเริ่มทำการประเมินตั้งแต่รากไล่ไปเรื่อย ๆ ตั้งแต่ลำต้น กิ่ง ก้าน ใบ ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะบอกถึงความแข็งแรงและความเสี่ยงที่ต้นไม้มี (ต้นไม้แต่ละต้นจะใช้เกณฑ์ในการวัดที่ไม่เหมือนกัน) เช่น ต้นไม้ใหญ่ถ้าลำต้นเอียงประมาณ 45 องศาถือว่ามีความเสี่ยงแล้ว แต่ถ้าเป็นต้นไม้เล็กสามารถเอียงได้ถึง 60 องศา เป็นต้น
วิธีการจัดการต้นไม้ของรุกขกรนั้นมีหลากหลายวิธีด้วยกัน ไม่ใช่แค่การตัดกิ่งเพียงอย่างเดียว ซึ่งวิธีการจัดการต้นไม้มีตั้งแต่การล้อมหน้าดิน การตัดแต่งแิ่ง การทำค้ำยัน การปิดโพรงไปจนถึงการตัดทิ้งทั้งต้น แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดในวิธีการจัดการของรุกขกรก็คือ การจัดการที่ต้องมีความปลอดภัยต่อต้นไม้และคนที่จะต้องมาใช้ชีวิตอยู่รอบ ๆ ต้นไม้ใหญ่เหล่านั้น (ประสบการณ์เป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญที่จะช่วยทำให้รุกขกรสามารถดูรักษาต้นไม้ได้อย่างถูกต้องที่สุด)
รายได้ของ รุกขกร ในประเทศไทย
ถือได้ว่ารุกขกร เป็นวิชาชีพที่ต้องการความรู้เฉพาะด้าน โดยมีค่าตัวในการจ้างต่องานอยู่ในระดับหลักหมื่นจนถึงหลักแสนต่อหนึ่งงาน ธุรกิจโรงแรมหรือบริษัทต้องการคนมาทำงานด้านรุกขกรที่มีมาตรฐานจริง ๆ มีความรู้ความสามารถในระดับสูง แต่ในขณะนี้ต้องในประเทศไทยยังคงต้องจ้างรุกขกรมาจากต่างประเทศ ก็เพราะว่ารุกขกรในประเทศไทยยังมีน้อย และต้องการคนที่มาทำงานทางด้านนี้อีกเป็นจำนวนมาก
ข้อมูลจาก : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, adaymagazine.com, news.mthai.com